برتری مهربانی بر دانایی و دارایی و توانایی
آدمها هر کدام زندگیشان را بر محوری بنا نهاده اند؛ برخی بر دارایی، برخی بر دانایی، برخی بر زیبایی، برخی بر توانایی؛ شماری بر معنویت و گروهی بر محبوبیت زندگی خود را بنیاد کرده اند و گاه تمام زندگی یا بخشی بزرگ از فرصتهایی که دارند را برای به دست آوردن آنها هزینه می کنند. نکته مهم در اینجا محور شدن یکی از این اوصاف و برتری آن بر دیگری است و اگر نه انسانها از همه این صفت ها بی بهره و تهی نیستند و از هیچ یک هم بی نیاز نخواهند بود.
- مردم امروز ایران، اغلب با محور دارایی زندگیشان را می گذرانند. هر کسی آنچه را که نداشته یا پنداشته که با داشتن آن بیشتر خواهد بود و کاستی ها و ناشایستگی هایش به شایستگی ها و بایستگی ها جای خود را خواهد داد پرداخته است. چتر فقر بر سر مردم گسترده است و اگر زندگیشان از آن دور باشد ذهنشان از فقر دور نیست.
- بعضی از دوستانمان هم هستند که در پی دانایی روزگار خود را سر می کنند عاشق دانایی اند و بر این گمانند که اگر شناخت انسان کامل باشد خوشبختی نزدیک خواهد بود.
- هر چه که باشد همه اینها به تنهایی درست نباشد و هیچ یک هم دور از درستی نمانده باشد آنچه که در این بیابان برهوت زندگی به زندگی بیش از همه معنا می دهد مهربانیست. چهره مهربانان شادمان است و زندگی ایشان دراز است و بودشان خجسته؛ وآنچه خوبان همه دارند به تنهایی در برشان است .
مهربانی دانایی می خواهد تا به فاجعه نینجامد و توانایی می خواهد تا نپژمرد و زیبایی می خواهد تا در دل آرام گیرد و به همه آن دیگران بی نیاز نیست؛ سخن بر سر این است که محور زیستن آدمی بر اساس کدام باشد، استراتژی رفتاری (صبغه و گونه ی رفتار در بلند مدت) و نگاه انسان به کدام باشد؟ رویکرد و توجه آدمی به چیست و به کجا می رود؟
مهربانی آدمها را به هم وصل می کند و آن دیگران همه را طبقه بندی می کنند و در اصناف مختلف از هم دور می دارند و تبعیض را می زایند و به خصوص در مقام عمل، حق را ندید می گیرند و نزدیکان را دور و دوران را نزدیک می نمایند و ستمکاری می آفرینند. اگر مبنای زندگی مهربانی باشد، مادر هرگز کمتر از یک آدم ثروتمند یا یک مدرس دانشگاه نمی نماید و حرمتش بیشتر پاس داشته می شود. اگر مهربانی نباشد پیامهای معنوی هیچ یک درخشنده نخواهند بود .
بر همین اساس بوده که از بین همه اسامی خدا این مهربانی است که پیش چشم ما ایستاده است و نمی بینیم :
جز مهربانی همه آن دیگر صفت ها، عوارضی دارد که اگر ژرف نگریسته شود دنبال کردن آنها به تنهایی عاقبت و عوارضش خشنودی خدا و خلق را ندارد و در عین حال وجودشان در عالم لازم است. سخن دراز می شود پس به همین بسنده می کنم که چه دانا بودند آنان که کلید در گنج حکیم را همین بسم الله الرحمن الرحیم دانسته اند! و بالاخره آن که اگر صفت مهربانی ارزنده تر از دیگر اوصاف باشد و خدای آن را بر دیگر اسماء و صفاتش ترجیح داده باشد، بانوان مهربان جهان به نسبت در این صفت بر مردان پیشی داشته و دارند.
در این آب، در این خاک، در این مزرعه پاک
به جز مهر، به جز عشق، دگر هیچ نکاریم