عرفان خراسان

طی روزهای ٢٧و٢٨ مردادماه 1395 شهر ادب و عرفان تربت جام میزبان اساتید بزرگ و اهالی ادب و عرفان بود سترگ زنان و بزرگ مردانی از یازده کشور دنیا بهمراه هموطنان عزیز ایرانی برگ زرین دیگری رقم زدند و در اعتلای فرهنگ,ادب و عرفان این سرزمین بسیار کوشیدند مقامات کشوری نیز سعی بر همراهی و همکاری داشتند حضور استاندار ,معاونین وزرای فرهنگ ,امور خارجه ,نمایندگان مجلس وارسال پیامهای فرهنگی و شادباش باعث دلگرمی بود. 

   به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) به نقل از اداره‌ کل روابط عمومی و اطلاع‌رسانی سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی، نویسنده این اثر که استاد بازنشسته گروه فارسی دانشگاه ویر کنور سینگ آرا در ایالت بیهار است در این کتاب به معرفی شعرای عارف و مشایخ بیهار که دارای سجّده و خانقاه بوده‌اند و همچنین به بررسی مفاهیم تصوف، درجات، عبادت‌گاه‌ها، فرقه‌های صوفیه بیهار، چگونگی ورود صوفیه، سلسله‌ها، مسالک و تأثیر زبان فارسی در اشاعه تصوف در بیهار هند پرداخته است. سجاده‌نشین در اصطلاح تصوف به  فردی  گفته می‌شود که از نوادگان یکی از صوفیان بوده و در خانقاه او به عنوان وارث معنوی نیای خود به هدایت و ارشاد مردم می‌پردازد.

   براساس اسناد و مدارک بدست آمده می توان نشانه های حضور پر رنگ زنان را در زمینه عرفان و تصوف در چهار سده ی نخستین یافت که در این میان بصره و شام به عنوان مرکز حضور زنان صوفی نام برده می شود و از اواخر قرن سوم تا آغاز قرن پنجم ایران و مشخصاً خراسان یکی از آزاد ترین و بارزترین دوره های تاریخ سیاسی خود را تجربه نموده است  که در این میان نیشابور و علی الخصوص زنان آن بیش از هر مکان دیگری پا به عرصه تصوف نهاده اند.

     فریتس مایر(1998-1912 ,Fritz Meier)، پژوهشگر سوییسی در حوزه تصوف و عرفان ایران، اثری ستوده دارد به نام سنگ بناهای معارف اسلامی که جلد نخستین آن به تصوف اختصاص دارد. عنوان فصل چهارم از این کتاب «خراسان و پایان تصوف کلاسیک» است. در صفحه نخست این فصل، ایشان به تفاوت­های تصوف در قرن دوم و سوم قمری؛نهم میلادی با تصوف در قرن هفتم قمری؛چهاردهم میلادی پرداخته است؛ این تفاوت ها عبارتند از:

طبق اطلاعات کسب شده قبلی ، جمعه این هفته هم از ساعت 10 تا 11  گردهمایی صوفیان در مقبره عارف بزرگوار ، ابوعثمان سعیدبن‌سلام مغربی برگزار می‌گردید.

ساعت 9/30 صبح جمعه با عجله به سمت آرامگاه شیخ مغربی روانه شدم - با بیم این که مبادا در جمعشان پذیرفته نشوم و مشاهده این مجلس دیدنی را از دست بدهم- اتومبیل های پارک شده در ورودی آرامگاه ، نشان از آغاز مجلس داشت. با عجله در را گشودم .  

    دوستان و همراهان گرامی!

   این مقاله ی علمی-پژوهشی در سال 1390 توسط آقای دکتر قدرت الله خیاطیان و خانم دکتر یاسمن سلمانی نوشته شده است. عنوان مقاله عبارت است از «مفهوم تأویل گرایی در تفاسیر عرفانی میبدی و ابن عربی».

در شرق ابرشهر نیشابور (حاشیه غربی بلوار خیام) بزرگ مردی از عرفای قرن چهارم هجری ، در دستان پرمهر و عارف پرور این خاک آرمیده است. ابوعثمان سعیدبن سلام مغربی که متولد شهر گرگنت سیسیل ایتالیا (ناحیه قیروان مغرب) است در سال 367 هجری قمری به شهر نیشابور آمد. آرامگاه او در زمین های روستای ده شیخ واقع شده

     مخالفان تصوف و فلسفه و حکمت الهی و عرفان در مخالفت خود  اختلافهایی دارند! برخی آن را به صورت کلی قبول ندارند و برخی دیگر به صورت موردی نقدهایی دارند. برخی آن را از سرچشمه هایی متفات می دانند و برخی به بدعتها اشاره می کنند. به هر روی در اینجا تنها جهت شمار کردن نامشان برای پیگیری احتمالی دوستان پژوهشگر به تسامح اینجا یاد می شوند. فایده دیگری که این نوشته دارد نمایی از مخالفان حکمت الهی و عرفان و تصوف را روشن می کند.

اشاره:

دکتر شهرام پازوکى به سال 1335 در تهران به دنیا آمد و پس از دریافت دیپلم ریاضى براى ادامه تحصیل در رشته فیزیک راهى کشور انگلستان شد امّا پس از چندى این رشته را رها کرد و به خواندن فلسفه رو آورد و دانش نامه کارشناسى، کارشناسى ارشد و دکترى را در همین زمینه از دانشگاه تهران اخذ کرد. استاد در حال حاضر عضو هیأت علمى پژوهشگاه علوم انسانى [دانشگاه آزاد اسلامی  و انجمن حکمت و فلسفه ایران] و از مدرّسان به نام دانشگاه است. از آثار انتشار یافته ایشان ترجمه دو کتاب از اتین ژیلسون یعنى «خدا و فلسفه» و «عقل و وحى در قرون وسطى» مى باشد. مطالعات ایشان هم اکنون بیشتر به عرفان و تصوّف معطوف است و در همین قلمرو و نیز درباره فلسفه غرب و فلسفه تطبیقى مقالات متعددى از ایشان انتشار یافته است. 

اشاره

 بدون تردید یکی از اساتیدی که در سه دهه گذشته در شناخت علمی عرفان و تصوف نقش داشته است دکتر نصر الله پورجوادی است. این گفتگوی بسیار مهم با ایشان به نوعی چکیده ای از برخی از مهمترین محورهای مطالعات انجام شده کنونی در این قلمرو است به دانشجویان گروه سفارش می کنم که با دقتی خاص این گفتگو را چند بار مرور کنند. حتا امکان بهره گیری از برخی بندهای سخن ایشان برای پیگیری در پژوهش ها و پایان نامه ها وجود دارد.

 دکتر مهدی محقق

رئیس انجمن آثار و مفاخر فرهنگی

در بهمن 1308 هجری شمسی در مشهد در خانواده‌ای روحانی به دنیا آمد و تا نه سالگی در آن شهر بود و سپس در سال 1317 به تهران منتقل گردید و تحصیلات خود را در سطح ابتدائی و متوسطه دنبال کرد. از سال 1323 شروع به تحصیلات حوزه‌ای کرد و برای استفاده از محضر استادان بزرگ در سالهای 1326 و 1327 به مشهد آمد و در مدرسۀ نواب اقامت گزید و علوم حوزوی را در حوزه‌های علمیۀ مشهد و تهران تا مرحلۀ اجتهاد فرا گرفت و موفق به اخذ درجۀ اجتهاد از آیت اللّه کاشف الغطاء و آیت‌اللّه سیدمحمدتقی خوانساری گردید.