پروفسور فریتس مایر: تفاوت های تصوف در قرن دوم و هفتم
فریتس مایر(1998-1912 ,Fritz Meier)، پژوهشگر سوییسی در حوزه تصوف و عرفان ایران، اثری ستوده دارد به نام سنگ بناهای معارف اسلامی که جلد نخستین آن به تصوف اختصاص دارد. عنوان فصل چهارم از این کتاب «خراسان و پایان تصوف کلاسیک» است. در صفحه نخست این فصل، ایشان به تفاوتهای تصوف در قرن دوم و سوم قمری؛نهم میلادی با تصوف در قرن هفتم قمری؛چهاردهم میلادی پرداخته است؛ این تفاوت ها عبارتند از:
1. در قرن دوم، زبان متصوفه با استثنای مواردی چند فقط عربی است، اما در قرن هفتم زبان های دیگر به خصوص زبان فارسی وارد ادبیات تصوف شد؛
2. در قرن دوم هنوز تصوف در بند تکالیف دینی [شریعت] قرار نداشت، در قرن هفتم این پیوند برقرار شد؛
3. در قرن دوم تصوف از دیدگاه حکومت حرکتی مظنون و مشکوک بود اما در قرن هفتم مورد حمایت و پشتیبانی دولتمردان قرار گرفت؛
4. در قرن دوم تصوف سازمانی و تشکیلاتی نبود بلکه بیشتر جنبه معنوی و شخصی داشت، اما در قرن هفتم خانقاه ها و نظم و ترتیبی خاص پیدا کرد؛
5. در قرن دوم، تصوف به کلی عاری از مباحث فلسفی و متافیزیکی بود، اما در قرن هفتم این انگیزه ها تقریبا همه جا موجود است؛
6. در قرن دوم عنصر خیال پرستی و رؤیا گرایی حتی الامکان از سوی متصوفه کلاسیک یا مکتبی سرکوب شد اما در قرن هفتم این عنصر یکی از ارکان عمده ی زندگی معنوی متصوفه را تشکیل داد؛
7. در قرن دوم، شیخ صوفی مانند استادعلوم فقهی معلم و مدرس رموز و حِکَم عرفان، و شاگرد او به منزله ی طالب علم است، اما در قرن هفتممرشدی است که مریدان خود را با سیر و سلوک آشنا می کند. (ص 127)
این کتاب را دوستان ورودی 1392 تهیه نمایند تا در این نیمسال در درس عرفان 3 با هم بخوانیم:
(مایر، فریتس، سنگ بناهای معارف اسلامی، جلد اول (تصوف)، تهران، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، چاپ اول، 1388، 534 صفحه، 5400 تومان).
نماینده کلاس تا هفته بعد در همین جا نتیجه پیگیری را به اطلاع دوستان برساند؛ موفق باشید.
باتشکر از اطلاع رسانی شما استاد ارجمند