عرفان خراسان

                            زیارت جامعه کبیره

یکی از معتبرترین دعاهای عظیم الشأنی که از ائمه معصومین(ع) به ما رسیده زیارت جامعه کبیره است . بنابر نقل کتاب مفاتیح الجنان این دعا از امام علی النقی علیه السلام روایت شده است.

در فرهنگ لغت ، زیارت به معنای دیدار دو شخص است اما زیارت در فرهنگ شیعه معنایی وسیع تر دارد. زیارت را می توان به معرفت مخلصانه به امام و پیشوا و همچنین اعتراف صادقانه به جایگاه خود و شخص ولی تعبیر نمود. شاید راز قبولی زیارت همین نکته باشد.

اما باید توجه کنیم این زیارت یک دیدار معمولی نیست. زیارت انسان مومن و پیرو اهل البیت(ع) است با انسان کامل که در این جا از آن تعبیر به جامعه کبیره شده است. یک دوره فشرده از مباحث شیعه شناسی ، جایگاه و شأن ائمه معصومین(ع) در بین شیعیان ، ویژگی های ائمه معصومین(ع) و وظایف شیعیان در مقابل ایشان در این دعا مطرح شده است.

طبق اطلاعات عامیانه که از ائمه معصومین(ع) داریم [از جمله خود حقیر] ، ایشان فقط مفسر قرآن کریم و ادامه دهنده راه پیامبراکرم(ص) می باشند.با مطالعه این زیارت ابعاد وسیع جایگاه ائمه ، روشن و تبیین می گردد. تفکر و اندیشه در این سطور نورانی و دریای بیکران معرفت ما را به گوهرهای ناب عرفانی خواهد رسانید.

برخی از مباحث مطرح شده در این زیارت : [که به نظر این حقیر رسید ]

1-      بیان جایگاه ائمه اطهار(ع) :«السلام علیکم یا اهل البیت النبوة ... و ارکان البلاد و ابواب الایمان و امناء الرحمن» دعا با بیان ویژگی های ائمه(ع) شروع می شود. برخی از این ویژگی ها : خزانه دارهای علم ، ریشه های کرامت ، اولیاء نعمت ، برگزیده رسولان ، صاحبان خرد ، نمونه های برتر ، معدن های حکمت ، صاحبان أمر ، مفسران وحی ، ....

2-      علت اعطای این ویژگی ها به ایشان ؛ « فعظمتم جلاله و أکبرتم شأنه ...» برخی از خصلت های ایشان : استمرار ذکر ، وفای به عهد ، خیرخواهی در ظاهر و باطن ، دعوت به خدا با حکمت و موعظه ، برپایی نماز و دادن زکات ، امر به معروف و نهی از منکر ، جهاد در راه خدا ، عمل به احکام و شریعت و انتشار آن ، تسلیم در برابر قضای الهی ، ...

3-      ارتباط ائمه(ع) با خلق : « أنتم شهداء دار الفناء و شفعاء دار البقاء و الرحمة الموصولة ... شما شاهدان دنیا و شفاعت کنندگان آخرت و رحمت پیوسته هستید » همچنین در این زیارت آمده است که هرکس از طریق شما برگشت ، از دین خدا خارج شده است و آن که ملازم و همراه شما بود به حق پیوست.

4-      بیان حقیقت اهل البیت (ع) و جایگاه ایشان در عالم خلقت : « ان ارواحکم و نورکم وطینتکم واحده ...»  ؛ بیان حقیقت محمدی و جریان داشتن آن در خاندان نبوت(ع).

5-      وظایف شیعیان نسبت به ایشان : شعار و پرچم کربلا ، اعلام بیزاری از دشمنان خدا و دوستی با محبان خدا بود .« انی سلم لمن سالمکم و حرب لمن حاربکم ...».

6-      دعا برای متابعت از اهل البیت(ع) : بعد از معرفت و شناخت اهل البیت(ع) و تبیین جایگاه ایشان ، نوبت به درخواست  و اجابت دعا از محضر ایشان می شود ؛ « فثبتنی الله ابدا ماحییت علی موالاتکم و محبتک و دینکم ... خداوند مرا همیشه استوار بدارد تا زمانیکه زنده ام بر محبت و دین شما »

7-      بیان مسأله رجعت : « و یکر فی رجعتکم و یملک فی دولتکم ...»

8-      یادآوری دوباره جایگاه رفیع اهل البیت(ع) : ظاهرا شروع و ختم زیارت با یاد و نام ایشان است ، اما در حقیقت شروع و ختم عالم و سرمنشأ هستی ، ایشان هستند. « فتح الله و بکم یختم .. »

امید آن که در این راه نورانی قرار گیریم .

التماس دعا