کشاکش بین دین و علم ریاضی در زمان امام محمد غزالی
جمعه, ۹ آبان ۱۳۹۳، ۱۱:۳۰ ق.ظ
در 900سال پیش امام محمد غزالی می نویسند:"کمیاب است کسی که در علم ریاضی مطالعه وتعمق کند واز دین منحرف نگردد ولگام تقوی راازسر بر نیاورد"(المنقذ من الضلال )به راستی چرا غزالی خواندن علم ریاضی راسبب روگردانی از دین می دانسته؟
چراوقتی میرزاحسن رشدیه درتبریز مدارس به سبک جدید راه انداخته متعصبین به مردم میگفتند:اگر فرزندانتان به ان مدارس بروند کافر میشوند؟(تاریخ بیداری ایرانیان بخش اول) چرا جریان ترس از کافر شدن همیشه سایه به سایه ی خرد ورزی وعلم اموزی حرکت کرده است؟
به نظر میرسد آدمها وقتی به کار دانش اندوزی وتفکر می پردازند قوای ذهنی وتحلیلی شان متعالی میشود.در نتیجه برداشتهایشان ازدین متعالی شده ونگاه فیلسوفانه به دین میکنند.فیلسوف همیشه نگاهی ثانوی به یک چیز داردواز بیرون به آن چیز مینگرد خواه آن چیز علم باشدخواه دین.لذا دراین میان آنهایی که این مسیررا طی نکرده اند به آنهایی که راه کسب علم ودانش جدید را انتخاب کرده اند برچسب کفرودور شدن از دین رامی زنند.
چون فکر میکنند برداشت خودشان از دین مساوی است باذات دین وآدمی که ریاضی خوانده یاهر علم دیگر....اکنون نوع نگاه اوبه دین متفاوت شده است لذا از دین فاصله گرفته وکافر شده است.وقتی ما=دین آنگاه فاصله از ما =فاصله ازدین.این استنتاج کاملا منطقی است.همه اذعان داریم که امام محمد غزالی عارف وصوفی معروف ومعتبری بوده است وچند سال در نظامیه بغدادو نیشابور به تدریس مشغول بوده است.همچنین میدانیم که کتابی در رد فلاسفه دارد.شنیده ایم که ایشان در پی پاسخ سوالی به ملاقات حکیم عمر خیام میرود وهنوز پاسخ خود را نگرفته باشندن صدای اذان انجا راترک میکند وخیام راباطل میخواند.بنابر این گفتن چنین جملاتی از ایشان بعید نیست.به هر حال ما مردم با استعداد وبا هوش ایران زمانی از ترس آنکه کافر نشویم آنقدر ازقافله ی دانش وخرد عقب رانده شدیم که عزت دین ودینداریمان اکنون خدشه دار شده است.
۹۳/۰۸/۰۹
تحلیل و یادداشتتان بسیار به جا و خوب بود.
برای کیفیت بهتر موارد زیر را رعایت بفرمایید:
- منبع سخنان نقل شده از غزالی، متعصبین زمان میرزا حسن خان رشدیه و ... حتما ذکرکنید.
- تا آنجا که ممکن است دستور خط فارسی را که می باید از سایت فرهنگستان زبان و ادب فارسی دریافت کنید.
- در زیباسازی مطلب بکوشید.
- پاسخگوی بازخوردهای هر نوشته خود باشید.
باز هم از همکاریتان با عرفان خراسان سپاسگزاری می کنم و امید دارم که روزگاری شکوفاتر را تجربه کنید.