استاد محسن غرویان: تفکر انجمن حجتیه زنده است
به گزارش آفتاب، "دور جدید تحرکات انجمن حجتیه در شهرهای مختلف آغاز شده است. براساس بخشنامه‌های رهبران این انجمن به زیرمجموعه خود، پیروان این انجمن در شهرهای مختلف باید مواردی را رعایت کنند تا بتوانند بدون برخورد با مانع به فعالیت‌های خود ادامه دهند. اول آنکه ملاحظات حفاظتی را با استفاده از کدهای ایمنی ویژه هر شهر به هنگام رفت و آمد رعایت نمایند. دوم آنکه در جلسات خود با نصب عکس‌هائی از امام خمینی و آیت‌الله خامنه‌ای، حساسیت‌ها نسبت به خود را کاهش دهند. و سوم آنکه با طبقه‌بندی اطلاعات ماهیت واقعی انجمن حجتیه مخفی نگهداشته شود. انجمن حجتیه در دوران رژیم پهلوی زیر پوشش مبارزه با بهائیت و ترویج مهدویت، با سیاست‌های آن رژیم همراهی می‌کرد و به ترویج اسلام منهای سیاست می‌پرداخت و پرهیز از هرگونه تعرض به شاه، آمریکا و اسرائیل بخشی از منشور این انجمن بود."
با وجود انحلال این انجمن در سال‌های دور اما گویا تفکر وابسته به این انجمن همچنان فعال است.در همین زمینه خبرنگار «آفتاب» گفت‌وگویی با محسن غرویان انجام داده است. محسن غرویان از مدرسان حوزه علمیه مطرح می‌کند که این تفکر همچنان باقی و درحال فعالیت است.
این گروه امکان فعالیت دارند؟
اگر منظور شما از امکان فعالیت این است که آن تفکر و نگاه همچنان باقی است و افرادی علاقه به آن تفکر و نگاه انجمن حجتیه دارند؛ بله. در حال حاضر هم در حد جذب افراد، جلسه گذاشتن، مقاله و سخنرانی این امکان وجود دارد و واقع هم می شود. تفکر انجمن حجتیه تفکری است که در بسیاری از گروه های مختلف دیده می شود ولو اینکه به نام انجمن حجتیه نباشد. در حقیقت نوع نگاه آنها به مسائل سیاسی اجتماعی نگاه آنها به انقلاب و نظام نگاه مشترک است. گروه های دیگری هم ممکن است باشند با عناوین و نام های دیگری ولی همان تفکر را داشته باشند. منظور از فعالیت این است و این وجود دارد.
این انجمن در چه شرایط و سازوکاری شروع به فعالیت می‌کنند؟ آیا چارچوب خاصی را می‌طلبد؟
نه، به نظر من در هر شرایطی این انجمن فعالیت‌هایی می‌کنند و جلساتی دارند. مثلا به شکل دعا؛ دعای ندبه دعای کمیل. این بحث‌ها را می کنند. اما ریز فعالیت‌ها یکسان نیست. البته ساختار تشکیلات انجمن حجتیه در همان اوایل پیروزی انقلاب که امام فرمودند این تفکر، تفکر غلطی است؛ خود مرحوم شیخ محمود حلبی که رییس انجمن حجتیه بود رسما اعلام کرد که ما دیگر تشکیلاتی به نام انجمن حجتیه نداریم.
انجمن حجتیه هم ابتدا تشکیلاتی بود فعال در سراسر کشور برای مبارزه با بهاییت، مبارزه با تفکر بهایی و بابی‌گری. بیشتر انجمن مربوط به امام زمان بود و انجمن حجتیه‌ای‌ها را به نام انجمن امام زمانی‌ها می‌شناختند. پس از صحبت‌های امام (ره) شیخ محمود حلبی رسما اعلام کرد که دیگر چنین تشکیلات و انجمنی نداریم. ولی تفکر آنها همچنان در عده‌ای باقی است و عمده آن هم مسئله جدایی دیانت از سیاست است.
پس این سازوکارها هیچ ربطی به دولت خاص یا شرایط فرهنگی اجتماعی ندارد که گفته شود در یک دولت خاص ممکن است فعال شوند و در دولت بعد دیگر فعال نباشند یا در این شرایط فرهنگی اجتماعی فعال شوند و با تغییر شرایط از فعالیت باز بمانند؟
به هر حال دولت‌هایی هم که بر سر کار می‌آیند از آدم‌هایی درست شده است. مثلا دولت قبل آقای احمدی‌نژاد و آقای مشایی کارهایی می‌کردند به اسم امام زمان و اینکه با امام زمان ارتباط دارند. صندلی خالی در جلسه هیات دولت قرار می‌دادند و مدعی بودند که این صندلی امام زمان است. حرف‌هایی می‌زدند که اینها غرابت زیادی به تفکرات انجمن حجتیه داشت. لذا می‌گفتند انجمن حجتیه در زمان آقای احمدی‌نژاد بروز و ظهور پیدا کرد و نفوذ و زمینه فعالیت پیدا کردند. اگر منظورتان به این معنا است، چرا انجمن حجتیه در بعضی دولت‌ها زمینه را مساعد می‌بیند و آن تفکر بیشتر بروز می‌کند اما در بعضی از دولت‌ها نه کمرنگ تر می‌شود.
شما که خود در حوزه‌های علمیه فعال هستید، نشانی از این تحرکاتی که اعلام شده است را دیده‌اید؟
من خود قبل از انقلاب و قبل از طلبه شدن در انجمن حجتیه بودم. آنجا درس می‌خواندم و در جلسات شرکت می‌کردم و بعد از آن خود نیز در این انجمن مدرس شدم. اما اینها برای قبل از پیروزی انقلاب است. از بعد از انقلاب من وارد حوزه شدم بنابراین ارتباط نزدیکی با آنها نداشتم و ندارم. الان هم تحرک خیلی باز و روشنی به نام انجمن حجتیه نمی بینم. آنچه که می‌بینم گاهی همان تفکرات این انجمن است. تفکرات حجتیه ای است که در گروه‌های مختلف مذهبی، حوزه و خارج حوزه گاهی رگه هایی از تفکرات را می‌بینم که به آن اشاره کردم.
آیا امکان وجود مرکز یا موسسه‌ای که اعضای این انجمن و تفکر آنها در آن فعالیت کنند، چیزی مانند اتاق فکر وجود دارد؟
نه به این اندازه من در این مورد اطلاع ندارم. البته شنیده‌ام که انجمن حجتیه سایت و تشکیلات دارد و افرادی هستند در تهران اصفهان، مشهد و جاهای مختلف که همین حرف‌ها را می‌زنند و همین افکار را پخش می‌کنند؛ به نام انجمن حجتی‌ای. اما اینکه سازمان یا مرکز خاص خیلی آشکار و واضح باشد اطلاعی ندارم. شاید هم وجود دارد من خبر ندارم. من چون خیلی وقت ندارم و سروکارم در درس و بحث‌های خودم هست خیلی به دنبال کشف آن حلقه‌ها و اتاق فکرها نبوده‌ام.
گروه‌هایی که از آنها یاد می‌کنید چه گروه‌هایی هستند و چه رگه‌هایی از این تفکرات را دارند؟
گروه‌هایی که به ولایت فقیه معتقد نیستند. مطرح می‌کنند که در زمان غیبت نباید فعالیت سیاسی کرد و تشکیل حکومت به عهده ما نیست بلکه خود امام زمان باید بیایند و تشکیل حکومت دینی بدهند. جدایی دین از سیاست را مطرح می‌کنند. اینکه دین از سیاست جدا است و وظیفه ما فقط دعا کردن و نمازخواندن است. اینکه نمی توانیم جامعه را اصلاح کنیم، یا تفکراتی که به عنوان نمونه تلویزیون نگاه کردن را حرام می‌دانند. یا درس خواندن خانم‌ها یا فعالیت سیاسی خانم‌ها را حرام می دانند و مورد اشکال قرار می‌دهند. معتقدند که زن فقط باید در خانه محبوس باشد. اینها همه رگه‌های مختلفی از نوع تفکر انجمن حجتیه هستند.
نمونه دیگری را نام ببرم که خودم نیز با آن سروکار دارم. بعضی از این گروه هایی که تفکر حجتیه ای دارند با فلسفه، عرفان، فیلسوفان و اساتید فلسفه مخالفت می کنند. یکی از رگه‌های اصلی انجمن حجتیه این است که با خواندن فلسفه و عرفان مخالف هستند و بیشتر تکیه بر خواندن احادیث دارند. الان هم در حوزه ها و شهرهای مختلف افرادی اینچنین هستند. این هم یک وجه نسبت دادن افراد و گروه ها به انجمن حجتیه است. گرچه به نظر من کلیت ندارد یعنی نمی شود هر کسی را که با فلسفه و عرفان و مسائل عقلی و عرفانی مخالفت می کند بگوییم حجتیه ای است. اما غالبا در انجمن حجتیه تفکر غالب مخالفت با فلسفه و فیلسوفان و عرفا و عرفان است.
عمده‌ترین خطر فکری این انجمن جدایی دین از سیاست است یا موارد دیگری را هم شامل می‌شود؟
عمده‌ترین خطر فکری آنها همین است. حالت اخباری گری، تفکرات ضد حضرت امام و مقام معظم رهبری در مسائل سیاسی اجتماعی، تفکرات ضد فلسفه و عرفان و گرایش‌های افراطی به اخباری‌گری نیز هست که اینها خطرات اعتقادی و زیربنایی این انجمن است.
برای آشنایی بیشتر با استاد این دو پیوند را پیگیری کنید:
وچقدر شهرمان به وجود چنین اندیشمندانی که از بطن و متن مردم برخاسته باشندنیاز دارد.
دعایمان بدرقه راهشان باد.