زبان دینی عاری از خشونت و سلامت اجتماعی

این سخنرانی بر اساس چند پرسش مطرح شده از سوی دکتر مصطفی معین، رییس موسسۀ رحمان (رشد، حمایت و اندیشه)، در هفتمین نشست سالانه این مؤسسه در روز شنبه، بیست و یک تیرماه ۱۳۹۳ ارائه شده است.

محمد مجتهد شبستری، استاد دانشگاه تهران 

     بخشی از سوالات مطرح شده به این شرح است: «چگونه می‌توان میان تجارب اصیل معنوی با باورها و رفتارهای مشابهی که با عناوین دینی و معنوی ابراز می‌شوند، اما از اصالت و حقیقت برخوردار نیستند تفاوت گذاشت؟ به نظر می‌رسد در این زمینه در جامعه ما، دو افراط وجود دارد؛ یکی نفی هرگونه مشرب معنویت‌گرای متفاوت با گفتمان غالب ایدئولوژیک با برچسب‌هایی همچون کاذب و انحرافی و دیگری تمایل به انواع قشری‌گری، خرافه‌گرایی و گاه خشونت‌ورزی تحت نام دین و معنویت است. مرز میان معنویت مطلوب با دو جریان افراطی کدام است؟ تاثیر این جریان‌های فکری بر سلامت اجتماعی چیست؟»

معنا و وضعیت عرفان پژوهی در ایران

                                                                  گزارش سمیرا قادری

evergreen3819@yahoo.com 

اشاره:

     سی و هفتمین جلسۀ «عصر کتاب» نیشابور با موضوع  «معنا و وضعیت عرفان پژوهی در ایران» با حضور دکتر محی­ الدین قنبری عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد نیشابور در تاریخ سی ام اردیبهشت 1390 در مکان دائمی آن در ادارۀ فرهنگ و ارشاد اسلامی برگزار شد. در این جلسه مقولاتی همچون معرفت، عرفان، عرفان دینی و عرفان پژوهی به بحث گذاشته شد و نمایی کلی از نهادها و فعالان مطالعات عرفانی در کشور بدست آمد . آنچه می آید گزارش این جلسه است: 

فربه شدن عرفان

 نقدی بر دیدگاه­ های عبدالکریم سروش و رضا داوری

متن زیر گزیدۀ سخنرانی پیاده شده­ از دکتر یوسف اباذری عضو هیأت علمی دانشکاه تهران است که در تاریخ 30 آبان 1385 در انجمن حکمت و فلسفه (همایش بحران تفکر در ایران) ایراد شده و در آن به نقد دیدگاه های دکتر عبدالکریم سروش و دکتر رضا داوری اردکانی پرداخته شده است.

    آدمها هر کدام زندگیشان را بر محوری بنا نهاده اند؛ برخی بر دارایی، برخی بر دانایی، برخی بر زیبایی، برخی بر توانایی؛ شماری بر معنویت و گروهی بر محبوبیت زندگی خود را بنیاد کرده اند و گاه تمام زندگی یا بخشی بزرگ از فرصتهایی که دارند را برای به دست آوردن آنها هزینه می کنند. نکته مهم در اینجا محور شدن یکی از این اوصاف و برتری آن بر دیگری است و اگر نه انسانها از همه این صفت ها بی بهره و تهی نیستند و از هیچ یک هم بی نیاز نخواهند بود.

        «صورتِ درویشی، درویشی نباشد! از صورتِ نان، نتوان سیر شدن؛ اصل، معنی است، چون در دل او محبت دنیاست به صورت فقیر باشد به معنی امیر؛ به صورت ادریس باشد به معنی ابلیس.

اندرین ره چون بسی ابلیس آدم روی هست

تا هر آدم روی  را زنهار  کآدم   نشمری».

    (سلطان ولد،بهاءالدین محمد بن محمد (د 712ق)، معارف، به کوشش نجیب مایل هروی، تهران: مولی، چاپ دوم، 1377، ص 269).

هانری کربن، سالک فرزانش ایرانی 

دکتر آیدین پورمسلمی

ایران تنها یک ملت، یا یک امپراتوری کهنسال نیست، ایران عالمی‌ معنوی است در کانون تاریخ حکمت و ادیان.‌ (هانری کُربن)

  ۱۴   آوریل مصادف است با زادروز مردی که زندگی‌اش را وقف شناخت فرهنگ و اندیشه سرزمینی ساخت که در آن متولد نشده بود، ولی عشق به آن وادی شگفت، او را به زیارت سپهر معنوی سرزمینی کشانید که او آن را دنیای میانجی نامید. این نوشته را به احترام او و دینی که به اندیشه والایش دارم می‌نگارم. شاید یکی از بزرگ‌ترین افسوس‌های همیشه من این باشد که سالی که‌ هانری کُربن از این دنیا رفت، من تنها یک سال داشتم و در سال‌های اخیر هرگاه نوشته‌هایش را می‌خوانم به‌ویژه از زمانی که کار بر روی طرح بزرگ بازخوانی فرزانش ایرانی را آغاز کرده‌ام ،اندوه این‌که کاش می‌شد با او سخن می‌گفتم، رهایم نمی‌‌کند  .

    در شش ماه نخست 1393، 14 پایان نامه برای دفاع مجوز قطعی دفاع گرفتند که 11 مورد از آنها موفق به دفاع شدند. پایین ترین نمره 15  و بالاترین نمره(نمره کامل؛ 18) متعلق  به آقای ناصر خراسانی بود که درباره محمود بن محمد دهدار شیرازی کار کرده بودند. بیان خوب، انگیزه و اطلاعات جنبی ایشان در این کار از جمله عوامل گرفتن این نتیجه بود. دفاع سه نفر از دوستان نیز به علت نقص یا نامناسب بودن کارشان، یکی با انجام دفاع و دو دیگر پیش از انجام، همچون دیگر دوستان بر جای مانده به نیمسال جاری محول شد. از این میان دو پایان نامه از تصحیح های انجام شده نسخه خطی و بقیه موارد از پژوهش های مسئله محور بودند.

    این گزارش پس از آماده شدن آمارهای پژوهش با دقت و نکات بیشتری کامل خواهد شد.