عرفان خراسان

   براساس اسناد و مدارک بدست آمده می توان نشانه های حضور پر رنگ زنان را در زمینه عرفان و تصوف در چهار سده ی نخستین یافت که در این میان بصره و شام به عنوان مرکز حضور زنان صوفی نام برده می شود و از اواخر قرن سوم تا آغاز قرن پنجم ایران و مشخصاً خراسان یکی از آزاد ترین و بارزترین دوره های تاریخ سیاسی خود را تجربه نموده است  که در این میان نیشابور و علی الخصوص زنان آن بیش از هر مکان دیگری پا به عرصه تصوف نهاده اند.

اللَّهُ نُورُ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ مَثَلُ نُورِهِ کَمِشْکاةٍ فِیها مِصْباحٌ الْمِصْباحُ فِی زُجاجَةٍ الزُّجاجَةُ کَأَنَّها کَوْکَبٌ دُرِّیٌّ یُوقَدُ مِنْ شَجَرَةٍ مُبارَکَةٍ زَیْتُونَةٍ لا شَرْقِیَّةٍ وَ لا غَرْبِیَّةٍ

عنوانی که برای اشاره به موقعیتی که استاد مصطفی ملکیان دارد انتخاب کرده بودم «قدیس در تهران» بود؛ این عنوان برای برخی از مخاطبان عرفان خراسان مایه ی تأمل بود. نوشته پیش رو می کوشد تا این ابهام را روشن کند.

      آقای دکترشهاب ولی، فرزند آقای دکتر وهاب ولی، عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، محقق ارجمند و توانای ادیان از بهترین دانش آموختگان ادیان و عرفان هستند؛

     فریتس مایر(1998-1912 ,Fritz Meier)، پژوهشگر سوییسی در حوزه تصوف و عرفان ایران، اثری ستوده دارد به نام سنگ بناهای معارف اسلامی که جلد نخستین آن به تصوف اختصاص دارد. عنوان فصل چهارم از این کتاب «خراسان و پایان تصوف کلاسیک» است. در صفحه نخست این فصل، ایشان به تفاوت­های تصوف در قرن دوم و سوم قمری؛نهم میلادی با تصوف در قرن هفتم قمری؛چهاردهم میلادی پرداخته است؛ این تفاوت ها عبارتند از:

"یک فرد هر چه که می تواند باشد، باید باشد. او باید با سرشت خود صادق باشد. این نیاز را می توانیم نیاز به خودشکوفایی بنامیم؛ یعنی گرایش او در جهت شکوفا شدن آن چیزی که بالقوه در وی وجود دارد. این گرایش را می توان تمایل به تکوین تدریجی آن چه که ویژگی فردی شخص ایجاب می کند و شدن هر آن چه که شخص شایستگی شدنش را دارد تعبیر کرد." (مزلو)

خلوتی با محمد (ص)

ای رسول گرامی ای محمد (ص)که نامت آشیانه عشق است واز بیکرانش موج وعظمت وشکوه بر می خیزد.

ای آنکه بهار عاشقان را ترنم وتصنیفی .

ای که سخنت ترانه وجود عشقی است که دانه دانه از دیدگان شب میچکد.

   خیلی وقت است که آوازه این مرد در تهران پیچیده است؛ موافقان و مخالفانش از حق نمی گذرند!  جنبه های اندیشگی او را در چند مقاله و گفتگو با هم شاهد بودیم، به نظرم رسید گزارش های زیر تصوری کاملتر از رفتار استاد مصطفی ملکیان در پیش ما خواهد گذاشت؛ باشد که سودمند افتد! داوری با دادار روزگار! شاید قدیسی دیگر در تاریخ ایران پدید آمده باشد! و اما گزارش هایی از شاهدان:

مصاحبه ای مختصر و مفید با استاد ملکیان درباره مکتب تفکیک

گل یا پوچ؛ مسئله این است!

همه ما سیزیف را می‌شناسیم، فرد نام آشنایی است. هر روز از کنار او رد می‌شویم، گاه به نشانه همدردی دستش را می‌فشاریم و گاه برایش سری تکان داده و به حالش تأسف می‌خوریم ولی دل‌شادیم از این‌که چون او نیستیم یا حداقل این‌گونه گمان می‌کنیم!

هیچ رهایى بدون رهایى جامعه ممکن نیست. (تئودور آدورنو)

۱- چگونه معنویت ممکن است؟ چه کسى معنا را اختراع کرد؟ چه کسى نخستین بار این پرسش را که «آیا زیستن معنایى دارد؟» برسر زبان ها انداخت؟

کتاب با درونمایه مذهبی به موضوع خداشناسی از دیدگاه کودک پرداخته است. در این کتاب نویسنده، کودک را به سمتی رهنمون می شود که با کمی دقت در پدیده ها و رفتارهای اطراف خودش بتواند مفاهیمی را درک کند که گاهی حتی در قالب الفاظ نمی گنجد، مثل درک مهربانی خداوند که با آغوش گرم و امن مادربزرگ به نمایش درمی آید.